Turn your face to the sun and the shadows fall behind you. ~Maori Proverb
Okreni svoje lice ka suncu i senke će padati iza tebe, maorska poslovica
UV zraci
[tweetherder]UV ( Ultra Violet, u prevodu ultra ljubičasto) je zračenje talasne dužine od 100 do 400nm (nano metara)[/tweetherder]. Ono je deo spektra elektromagnetnog zračenja neposredno nakon vidljive svetlosti. Talasna dužina jednog UV zraka je veličine virusa i dolazi od sunčeve svetlosti ali i od električnih lukova i odrđenih vrsta lampi kao što je živina.Ovaj spektar nevidljiv ljudskom oku, ali vidljiv za određene insekte, možemo podeliti na tri dela. UVC zrake koji su najštetniji od svih ali bivaju kompletno apsorbovani od strane naše atmosfere, UVB zraci su baš oni koji izazivaju opekotine, DNK i druga ćelijska oštećenja. 95% UVB zraka biva apsorbovano od strane atmosfere. UVA zraci imaju najveću talasnu dužinu u UV spektru i ozonski omotač ih ne apsorbuje. Čak 95% ukupnog zračenja koje dospe na zemlju su UVA zraci.
Nekada se smatralo da treba da budemo zabrinuti samo zbog UVB zračenja, a kako je vreme teklo, nauka je donela na svetlo nove činjenice. Svake godine sve je više podataka i napreduje se u zaštiti od štetnih uticaja UV zračenja.
Prvi tekst u seriji Sunce i koža, pročitajte ovde.
UV zraci i koža
UVA prolaze kroz oblake, odeću i staklo i prisutni su u konstantnom intenzitetu tokom dana i to u svim periodima u godini. UVA zraci su oni zbog kojih naš ten postaje taman, a samo potamnjivanje je pokušaj našeg organizma da zaustavi uništavanje DNK. Zajedno sa činjenicom da UVA zraci prodiru duboko u dermis, da su naučno dokazano kancerogeni za čoveka, zašto se uopšte sunčamo, zašto nam se dopada da smo tamni ?
UVB zraci glavni su uzrok crvenila, opekotina i imaju tendenciju da uništavaju površinski sloj epidermisa. Zajedno sa UVA zracima igra glavnu ulogu u nastajanju kancera kože. Njihov intenzitet značajno varira sa geografskim položajem, godišnjim dobom i periodom dana (sve suprotno od UVA zraka što je naglašeno prethodno u tekstu). UVB zraci su intenzivniji na većim nadmorskim visinama i površinama koje jače odbijaju svetlost (sneg, led..). Za razliku od UVA zraka ne prolaze kroz staklo. UVB zraci takođe doprinose tamnjenju kože i utiču na prerano starenje kože takozvano fotostarenje.
Zaštita
Pored svih mera koje preduzimate, važno je i da se zaštite od sunca kremom sa UV filterima i negujete kožu nakon sunčanja, a SPF je broj koji označava koliko puta duže možete da ostanete na suncu a da ne izgorite.
Razlika između hemijkih i fizičkih filtera je u mehanizmu zaštite od UV zraka. Fizički filteri odbijaju zrake sa površine kože, dok hemijski filteri (koji su u većini) apsorbuju zrake na površini kože pre nego što prodru unutra.
Fizički filteri su Zincoxide i Titanium dioksid a neki od hemijskih filtera su : Aminobezoic acid (PABA), Avobenzone, Cinoxate, Dioxylbenzon, Homosalate, Octocrilene, Oxybenzone
Kreme uglavnom sadrže kombinaciju hemijskih i fizičkih filtera. Veoma je važno da se krema dobro razmaže na površini kože, kako bi sloj koji je pokriva kožu bio jednake i dovoljne debljine. Količina kreme koja je potrebna za jedno mazanje je oko dve supene kašike i potrebno je nanositi kremu svaka dva sata, a oko pola sata pre izlaska na sunce. Posle svakog kupanja potrebno je ponovo naneti kremu za zaštitu , zato što je najnovijim istraživanjima potvrđeno, a po EU regulativi i zabranjeno da se krema označava kao vodootporna.
Ostali saveti, koje je potrebno da ozbiljno shvatite, su i nošenje šešira i naočara za sunce, izbegavanje sunca od 11-16h, lagana i pamučna odeća koja pokriva ramena.
UV filteri mogu iritirati kožu, a u nekim slučajevima i izazvati alergiju. Mnogi ljudi imaju reakciju na njihovu upotrebu, a naročito u prvim danima na suncu.
Budite oprezni i pametno se zaštitite od sunca. Napravite vašu sunčanu strategiju za leto. Niti ćete od 5 minuta na suncu dobiti kancer, niti vas krema i bilo šta drugo može potpuno zaštititi od neželjenih pojava. Važno je da ste umereni i da otkrijete (na žalost najčešće metodom probe i greške) koja vam krema najviše odgovara.
